Μνημείο Ηρώων
Στη περιοχή ΑΠΗΣ που βρίσκεται κοντά στα διοικητικά σύνορα της Τάλας και της Κισσόνεργας έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι στις 7 Μαρτίου του 1957, κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. (1955-1959) ο Μιλτιάδης Στυλιανού από την Τάλα και ο Χρίστος Κκέλης από την Κισσόνεργα.
Στη μνήμη των δύο αυτών ηρώων του αγώνα των Κυπρίων για ελευθερία κτίστηκε ένα σεμνό μνημείο.
Μιλτιάδης Στυλιανού (Βιογραφικό σημείωμα)
Ο Μιλτιάδης Στυλιανού γεννήθηκε στη Τάλα στις 17/6/1937 από γονείς γεωργούς. Ήταν το πρώτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας.
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού και μετά φοίτησε στο Λιασίδειο Λύκειο της επαρχίας του.
Έγινε από τους πρώτους μέλος της Απελευθερωτικής Οργάνωσης Ε.Ο.Κ.Α. και πολύ σύντομα έγινε το δεξί χέρι του Χρίστου Κκέλη.
Το 1956 άφησε το Λύκειο για τη καλύτερη εξυπηρέτηση της οργάνωσης. Ήταν ο πιστός σύντροφος και σύνδεσμος της περιοχής του Χρίστου Κκέλη. Πάντοτε ήταν δίπλα στο Κκέλη στις ενέδρες, στις μετακομίσεις, στη τροφοδότηση ανταρτών και παρατηρητής της περιοχής του.
Στις 7 Μαρτίου 1957 ενώ βρισκόταν με το Χρίστο Κκέλη στη περιοχή ΑΠΠΗ μεταξύ Τάλας και Κισσόνεργας, τα βρετανικά κατοχικά στρατεύματα ύστερα από πληροφορίες προδοτών τους παγίδευσαν στο ίδιο τους το κρησφύγετο. Στο κάλεσμα των Άγγλων στρατιωτών για να παραδωδούν ο Μιλτιάδης απάντησε το Μολών Λαβέ. Στη μάχη που ακολούθησε, ο Μιλτιάδης Στυλιανού και ο Χρίστος Κκέλης έπεσαν για να καταταγούν στο τιμητικό κατάλογο των ηρώων και μαρτύρων της Κυπριακής ελευθερίας.
Χρίστος Μιλτιάδους Κκέλης (Βιογραφικό σημείωμα)
Ο Χρίστος Κκέλης γεννήθηκε στην Κισσόνεργα το 1934. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του.
Έγινε από τους πρώτους μέλος της απελευθερωτικής οργάνωσης της Ε.Ο.Κ.Α. Πολύ νωρίς απόκτησε την εμπιστοσύνη του αρχηγού της οργάνωσης που τον τοποθέτησε τομεάρχη στη περιοχή. Πήρε μέρος σε πολλές ενέδρες και επιχειρήσεως κατά των Άγγλων.
Παράτολμη και ηρωική επιχείρηση του ήταν και η τοποθέτηση ωρολογιακών βομβών στο στρατιωτικό εστιατόριο του τότε στρατοπέδου των Άγγλων σε δεξίωση αξιωματικών.
Καταζητούμενος και για να αποφύγει τη σύλληψη του από τους Άγγλους, που έμαθαν για τη δράση του, βρήκε αντάρτης στα βουνά.
Μετά από προδοσία παγιδεύτηκε μαζί με το συναγωνιστή του Μιλτιάδη Στυλιανού στο κρησφύγετο τους στη περιοχή ΑΠΠΗ. Μετά από σκληρή μάχη έπεσε νεκρός για να καταταγεί και αυτός στο πάνθεον των ηρώων της Κυπριακής ελευθερίας.
Αγωνιστές
ΣΑΒΒΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ (ΜΟΥΣΚΟΣ)
Γεννήθηκε το Μάιο του 1914 στο χωριό Κοίλη της επαρχίας Πάφου. Σε ηλικία 16 χρονών, ήρθε στην Τάλα και παντρεύτηκε τη Μαρία. Μαζί της απέκτησε πέντε παιδιά.
Τον Ιούλιο του 1940, για να μπορέσει να ζήσει την οικογένεια, κατατάχθηκε σαν Μισθοφόρος στον Αγγλικό Στρατό. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Αρκετά από τα περιστατικά που έζησε στο πεδίο της μάχης, τα διηγήθηκε στην οικογένεια του. Καθώς ξεδίπλωνε ιστορίες πολέμου, ανέφερε τα ονόματα των πόλεων, Αλελαμεϊ- Μασαπατού- Κασίνο- Κορυτσά.
Στη μάχη στην Κορυτσά, η ομάδα του διασπάστηκε και όσοι επέζησαν διασκορπίστηκαν μέσα στα βουνά. Ο Σάββας, μαζί με κάποιο συμπολεμιστή του, περπατούσαν εξαθλιωμένοι και πεινασμένοι για μέρες μέσα στα βουνά. Για να επιβιώσουν, έτρωγαν καρπούς από δέντρα, μέχρι που συνάντησαν ένα γεωργό. Τον παρακάλεσαν να δουλέψουν κοντά του για ένα κομμάτι ψωμί. Ο Σάββας, όπως χαρακτηριστικά αφηγήθηκε στους οικείους του, «μπήκε μισταρκός- εργάτης- σε ένα περιβόλι για να μπορέσει να ζήσει».
Οι δυσκολίες και οι κακουχίες όμως συνέχισαν να σημαδεύουν τη ζωή του Σάββα. Όταν οι Γερμανοί πραγματοποίησαν στην Κορυτσά, πιάστηκε αιχμάλωτος και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως.
Για τρία χρόνια, η οικογένεια του δεν είχε λάβει κανένα σημάδι ζωής από το Σάββα. ούτε και κάποια πληροφορία για αυτόν. Τότε πίστεψαν πως ήταν νεκρός.
Με το τέλος του Πολέμου, κατόπιν επέμβασης του Ερυθρού Σταυρού, ο Σάββας εντοπίστηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Ακολούθως, ειδοποιήθηκαν οι συγγενείς του πως βρίσκεται εν ζωή.
Αποστρατεύτηκε και γύρισε στην οικογένεια του το 1945, με τη λήξη του πολέμου. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 1995.
Αξίζει να σημειωθεί πως περίπου δέκα χρόνια πριν το θάνατο του, παρασημοφορήθηκε από την Αγγλία.
Πηγή:
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Ο υιός του αγωνιστή, Σταύρος Σάββα Αργυρού.
ΑΛΛΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
- ΗΡΑΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
- ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ (πατέρας Αρχιεπισκόπου Κύπρου)
- ΔΑΝΙΗΛ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
- ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΠΟΛΕΜΙΤΗΣ
